Mikroplastik kirliliği, dünya genelinde çevresel kirliliğin en hızlı yayılan ve en az fark edilen sorunlarından biri olmaya devam ediyor.
Bu küçük plastik parçacıkları, 5 milimetreden daha küçük boyutlarda olup, okyanuslar, göller, nehirler ve hatta hava yollarında bulunuyor. Mikroplastikler, insan sağlığına ve doğal yaşam alanlarına ciddi zararlar veriyor, ancak bu sorun çoğu zaman gözden kaçıyor. Plastiklerin dünyada 1950 yılından itibaren üretilmeye başlandığını ve günümüzde de halen kullanılmaya devam edildiğini vurgulayan Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Meltem Sarıoğlu Cebeci, “Son yıllarda özellikle 2017’den sonra yapılan çalışmalara baktığımız zaman çevre sağlığı açısından yoğunlaşılan konuların başında mikroplastikler ve bazen de nanoplastiklere rastlıyoruz. Mikroplastikler genellikle su ortamında çok rastlanılmış. Balıkların ve diğer deniz canlılar mikroplastikleri bir besin maddesi olarak algılayıp yem olarak kullanması neticesinde balıklarda mikroplastikler tespit edilmekte. Biz de bunları yediğimizde uzun vadedeki etkileri kanserojen ve hormonal boyutta olacağı tahmin edilmekte” dedi. “Musluk sularında ve birçok gıda maddesinde gözlemlendi”
Türkiye’de de artık mikroplastikler ile ilgili çalışmalara başlanıldığını söyleyen Cebeci, “Aslında plastiklerin zararları bilinmesine rağmen, uzun yıllar doğada parçalanmadan kalabilmelerine rağmen gerek su ortamında gerek hava ve toprak ortamlarına yapılarında taşıdıkları kimyasallardan dolayı zarar verdiği bilinmektedir. Ancak plastiklerin hafif, kırılganlıklarının az olması, taşınabilirliği ve üretiminin kolay olması gibi nedenlerden dolayı üretimine devam edilmektedir. Bu tip plastiklerden tamamen uzaklaşmak artık mümkün değildir. Mikroplastik dediğimiz şey plastiklerin 5 mm boyutu ve altıdır. Nanoplastik ise bunların çok daha küçük boyutlarıdır. Peki mikroplastikler nasıl meydana geliyor? Plastik şişler, tek kullanımlık pet bardaklar ve diğer ürünler doğada uzun süre kaldıklarında parçalanarak küçük boyutlara dönüşmektedir. Tabi bununla birlikte gelişen güzellik algısının günden güne artmasıyla birlikte kozmetik ürünlere yapılan yatırımın artması ve bu ürünlerde kullanılan jeller, peeling malzemeleri, diş macunları, boncuk şeklindeki küçük plastik malzemelerin kullanımının artması mikroplastik kullanımının artmasına neden olmaktadır. Yapılan çalışmalarda musluk sularında, balda ve birçok gıda maddesinde mikroplastiklere rastlanıldığı görülmüştür. Avrupa da bu konuyla ilgili kararlar alınmaya başlandı. 2023 yılında Avrupa da tek kullanımlık plastiklerin yasaklandığını biliyoruz. Standart plastikler yerine doğada parçalanabilen biyoçözünür plastiklerin üretimi her alanda artırılmalıdır” şeklinde konuştu.