Ukrayna'nın başkenti Kiev'de savaşın 3. yıldönümünde Avrupa Birliği (AB) liderlerinin yanı sıra, AB üyesi olmayan Kuzey Avrupa ülkeleri ve Kanada'dan liderleri bir araya getiren "Ukrayna'ya Destek" başlıklı uluslararası zirvenin ardından liderler ortak basın toplantısı düzenledi. Basın toplantısında Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Avrupa Konseyi Başkanı Antonio Costa, Finlandiya Cumhurbaşkanı Alexander Stubb, Letonya Cumhurbaşkanı Edgars Rinkevics, Litvanya Cumhurbaşkanı Gitanas Nauseda, Kanada Başbakanı Justin Trudeau, Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, Estonya Başbakanı Kristen Michal, İzlanda Başbakanı Kristrun Frostadottir, Norveç Başbakanı Jonas Gahr Store, İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ve İsveç Başbakanı Ulf Kristersson basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
AB Komisyonu Başkanı von der Leyen, Rusya'ya yönelik AB yaptırımlarına ilişkin soruya cevabında, "Yaptırımlar, halihazırda Rus ekonomisi üzerinde büyük bir etki oluşturmuş durumda. Fırlayan enflasyon faiz oranlarını yükseltiyor ve yaptırımların etkisi açıkça görülüyor. Şirketler Rusya'dan ayrılıyor ve yaptırımların etkileri ve ağırlığı net bir şekilde hissediliyor" dedi.Yaptırımların Rusya adil ve kalıcı bir barış antlaşmasına ulaşılması konusunda irade gösterinceye kadar devam edeceğini ve artacağını vurgulayan von der Leyen, "Öncelikli koşul, Rusya'nın adil ve kalıcı bir barış anlaşması yönünde somut adımlar atmasıdır. Şu anda böyle bir anlaşma bulunmadığı için yaptırımların kaldırılması konusunu konuşmak için çok erken. Bu tartışma ancak Rusya'nın somut adımlar atmasının ardından konuşulabilir" dedi."Ukrayna, 2030'dan önce üye olabilir"
Ukrayna'nın Avrupa Birliği'ne üyelik sürecine ilişkin soru üzerine von der Leyen, "Katılım sürecinin her zaman liyakate dayalı olduğunu tekrar ediyoruz. Yerine getirilmesi gereken belirli koşullar ve uygulanması gereken reformlar var" ifadelerini kullandı. Von der Leyen, "Eğer bir tarih belirlenirse, diğer aday ülkeler de süreci tamamlamadan tarih talep edebilir ve süreç odaklı ilerleme yerine sadece tarih belirleme gündeme gelebilir. Ancak Ukrayna'nın siyasi iradesini takdir ediyorum. Eğer şu anki hızlarını ve reform kalitesini korurlarsa, 2030'dan dahi daha erken bir katılım mümkün olabilir" dedi."Ukrayna, savaş zamanında reform yapmak gibi eşi benzeri görülmemiş bir süreç yönetiyor"
Avrupa Komisyonu Başkanı Costa ise aynı soruya cevabında, "Ukrayna'nın AB'ye katılımı, ülkenin geleceği için en önemli güvenlik garantisi olacaktır. Biz zaten bu kurumsal dönemin AB'nin genişleme dönemi olmasına karar verdik. Moldova, Batı Balkanlar ve belki de Gürcistan için. Bu, liyakat esasına dayalı bir süreç ve Avrupa Komisyonu olarak farklı aday ülkelerle yoğun bir şekilde çalışma yapıyoruz. Ukrayna'nın gerçekleştirdiği reformlar gerçekten etkileyici. Çünkü savaş zamanında reform yapmak gibi eşi benzeri görülmemiş bir süreç yönetiyorlar. Bu, hayal edilmesi bile zor bir durum" dedi."Müzakerelerin ne zaman başlayacağına sadece Ukrayna karar verebilir"
ABD ve Rusya tarafından başlatılan müzakere sürecine de değinen Costa, "Etkili, güvenilebilir ve sürdürülebilir barış müzakerelerinin ne zaman başlaması gerektiğine ancak Ukrayna karar verebilir. Hepimiz Başkan Trump'ın Rusya ve Putin'i müzakere masasına çekmek için gösterdiği çabaları memnuniyetle karşılıyoruz. Bu ikili görüşmelerin barış müzakerelerine kapı aralamasını umut ediyorum. Ancak bu sürecin hangi şartlar altında ve ne zaman başlayacağına ancak Ukrayna karar verebilir" dedi."Bu savaş sadece Ukrayna'yı değil, aynı zamanda Avrupa'nın güvenliğini de ilgilendiriyor"
Costa, "Bu savaş sadece Ukrayna'yı değil, aynı zamanda Avrupa'nın güvenliğini de ilgilendiriyor. Bu nedenle Avrupa'nın müzakerelerde yer alması ve aktif olarak katılımı hayati önem taşıyor. Sadece Avrupa Birliği değil, Norveç, İzlanda ve İngiltere de Ukrayna'ya güçlü destek veren ve Avrupa'nın güvenliğinden doğrudan endişe duyan ülkeler ve onların da sürecin parçası olmaları gerekiyor" dedi."Sorumlular hesap verecek"
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ise, adil ve kalıcı bir barıştan bahsederken bu savaşın gerçek nedeninin unutulmaması gerektiğini ve savaşı başlatanların hesap vereceklerini söyledi. Zelenskiy, "Rusya'nın attığı adımlar, bu savaşın nasıl başladığını açık bir şekilde ortaya koyuyor. Öldürülen binlerce insan, hapishanelerde tutulan masumlar ve kaçırılan çocuklar. Bu yüzden bunları asla unutamayız ve unutmayacağız. Umarım partnerlerimiz de bizimle aynı noktada duruyordur" dedi.
Zelenskiy, "Hiçbir kışkırtma olmaksızın bu savaşın başlatılmasından sorumlu olan herkes bir gün hesap verecek. Elbette bu savaşın en zor safhaları geçtikten sonra, diplomasi sürecine geçilse dahi bir mahkeme kurulması için çaba göstereceğiz. Bu isimleri ve suçluları asla unutmamalıyız" ifadelerini kullandı."Kırım'da olanları hepimiz gördük"
Rusya'nın Sovyetler Birliği döneminde Rus nüfuzu altında olan tüm ülkeler üzerindeki etkisini sürdürmek istediğini vurgulayan Zelenskiy, "En büyük tehlike, Rusya'nın belli bölgelerde yaşayan Rus kökenli insanları bahane ederek etkisini genişletmeye çalışmasıdır. Bu doğrudan kötü bir şey değil, ancak Kırım'da olanları hepimiz gördük. Burada sadece kendi tecrübelerimizi paylaşıyorum. Rusya ile sınır komşusu olan ülkeler ve içinde Rus kökenli vatandaşlar bulunan toplumlar için bu risk kaçınılmazdır. Bu, diğer uluslar için de geçerli bir durumdur. Örneğin Estonya'da yarı Estonyalı, yarı Rus aileler var. Aynı şekilde Ukrayna'da Rus anneden ve Ukraynalı babadan doğan çocuklar var. Bu, bizim ortak tarihimiz. Ancak bu durum, belirli ülkeleri riske açık hale getiriyor. Tıpkı Kırım'da ve Donbass'ta olduğu gibi. Rusya, önce ‘İşgal etmiyoruz, sadece Rusça konuşan insanları savunuyoruz' dedi. Bu yüzden Ukrayna'nın düşmesi halinde bahsettiğim tüm ülkeler benzer risklerle karşı karşıya kalacaktır" dedi.Zelenskiy, önümüzdeki 3 yıl için beklentilere ilişkin bir soruya cevabında, "Bu savaşı üç yıl içinde değil, bu yıl bitirebileceğimizi umut ediyorum. Mevcut durum, tüm halkımız için son derece zorlu" ifadelerini kullandı.Ukrayna askerlerine ve halkına duyduğu saygı gereği üç yıl sonrasını konuşamayacağını fakat bunun yerine güvenliğin nasıl sağlanabileceğinin konuşulabileceğini vurgulayan Zelenskiy, "Çünkü eğer hazır olmazsak, Rusya on yıl içerisinde yeniden gelebilir. Geri dönmemeleri için onları ait oldukları yere, kendi topraklarına yollamak zorundayız" dedi.Zelenskiy, "Eğer Ukrayna önümüzdeki yıllarda AB ve NATO üyesi olursa, bu tabii büyük bir destek sağlar. Daha güçlü bir orduya, güçlü müttefiklere ve sağlam bir birliğe sahip olursak Rusya geri dönemez" ifadelerini kullandı.
Kaynak: IHA