Diyarbakır'ın Sur ilçesindeki İçkale Müze Kompleksi'nde sergilenen ve Asur İmparatorluğu döneminden kalan 2 bin 648 yıllık 'kil tablet', sadece kadın isimlerini barındırmasıyla ziyaretçilerin ilgisini çekiyor. Bu önemli keşif, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın izni ve Devlet Su İşleri sponsorluğunda, 2000-2012 yılları arasında Dicle Nehri kenarında yapılan kurtarma kazıları sırasında ortaya çıkarıldı.
Asur İmparatorluğu'nun Kuzey Mezopotamya'daki bir eyalet başkenti olan Ziyaret Tepe'deki kazılarda, Süryanice, Asurca, Akadca ve henüz hangi dil grubuna ait olduğu belirlenemeyen kadın isimlerinin yer aldığı bu tablet, Diyarbakır Müzesi'nde sergileniyor. Müze Müdürü Müjdat Gizligöl, tabletin saray çalışanlarına ait bir personel listesi olabileceğini belirtti. Asur İmparatorluğu'nun kayıt tutma geleneğine vurgu yapan Gizligöl, tabletin önemine dikkat çekti.
Gizligöl, Ziyaret Tepe'nin Asur İmparatorluğu'nun Kuzey Mezopotamya'daki bir eyalet başkenti olduğunu belirterek, "Asur İmparatorluğu döneminde çok önemli bir merkezdir. Burada bir saray yapısına denk geldik. Sarayın içinde de çakıl taşlarından çok güzel bir mozaik döşeme ve bu mozaik döşemenin olduğu yerde de Asur İmparatorluğu dönemine ait bir yazılı tablet bulduk. Bu tablet dikdörtgen bir şekilde. Üzerinde iki satır halinde kadın isimleri tespit edildi. Bu tabletin önemi şöyle; üzerinde sadece kadın isimleri var. Kadın isimlerinin bazıları hangi dilde olduğu bilinmiyor. Evet, Süryanice, Asurice, Akadca, Anadolu merkezli dillere ait isimler var. Fakat bazı isimler hiç bilinmiyor. Hangi dönem, medeniyet, dil grubuna ait olduğu bilinmiyor" dedi.
"Tablet bir nevi personel listesi diyebiliriz"
"Bu isimler yüksek ihtimalle ya kaybolmuş dillere ait ya da Asur İmparatorluğu imparatorluk olduğu için Orta Doğu'nun çeşitli yerlerinden getirilen kadınlardır" diyen Gizligöl, konuşmasını şöyle sürdürdü: "Bunlar yine yüksek ihtimalle sarayda çalışan kadınlardır. Köle diyebiliriz, saray çalışanları diyebiliriz. Aslında bu yazılı tablet bir nevi personel listesi diyebiliriz. Bunlar listelenmiş, kayıt tutulmuş. Çünkü Asur İmparatorluğu inanılmaz kayıt tutan, Roma İmparatorluğu'ndan 1000-1500 yıl önce hüküm sürmüş ve Roma İmparatorluğu gibi kayda önem veren bir imparatorluk. Anadolu'ya yazıyı getiren, tabletleri getiren Asur İmparatorluğudur. Bu Ziyaret Tepe'nin de Asur'da ismi Tuşan. Tablet, arkeoloji binamızın üst katında Ziyaret Tepe'nin ünik eseri olarak tek başına sergileniyor. Ziyaretçilerimiz de çok beğeniyorlar."
Diyarbakır ve şehir dışından gelen vatandaşların da gelip bu tableti yerinde görmeleri gerektiğini dile getiren Gizligöl, "Asur tableti milattan önce 614 ile 611 yılları arasında tarihleniyor. Asur İmparatorluğu yıkılmadan önce yazılmış. 611 yılında da Asur İmparatorluğu yıkılıyor. Muhtemelen o zamanlarda saray tahrip edildi ya da yakıldı. Tablet de yanık ünitenin içerisinden çıkartıldı. Bulduğumuzda tek parça değildi. Parçaları birleştirdik, kısmen bazı eksik kısımları da kaldı. Çünkü sağ alt köşesinde bazı isimler yok. Belki o isimler bize çok önemli bir referans noktası olabilirdi" ifadelerini kullandı.
Diyarbakır Müzesi'nde görevli Arkeolog Nuran Candan ise, sarayda birçok kil tablet bulunduğuna değinerek, "Bu kil tabletin en önemli özelliği kadın isimlerinin yer alması. Kadın isimleri de araştırıldığında farklı dil gruplarına ait olduğu görülmektedir. Asuri, İrani, Süryani ve Sami dil grubuna ait olduğu görülmüştür. Bunun dışında daha çözülemeyen isimler de var" şeklinde konuştu
