Tandır kültürü; 5 bin yıllık çok büyük bir geçmişe sahip olmanın yanı sıra bilinen tarihi Selçuklulara kadar dayanmaktadır. Türkiye, Hindistan ve Pakistan gibi ülkelerde de tandır kültürü devam ediyor.
Diyarbakır merkez Yenişehir ilçesinde 9 tandır ustası mesleğini icra etmeye devam ederken, 26 yıldır tandır mesleğini yaptığını ve yılda yaklaşık olarak 600-700 tane tandır yaptıklarını ifade eden Aktaş ,”Tandır mesleği eskiye göre şimdi daha çok rağbet görüyor. Eskiden şehirlerdeki fırınlarda ekmek yapımı ucuzdu. Şimdi fırınlarda ekmek yapımı pahalı olunca insanlar tandır’ a yöneldi. Bazen günde 10 tane bile sattığım oluyor. Eşimle birlikte öğlenin kavurucu sıcaklığından sonra İş’e koyuluyoruz. Bir tandır 12 aşamadan geçiyor. Geçen sene bir tandırı bin TL’ye satıyorduk. Bu sene bin 500’TL satıyoruz. Ekonomi bu hal alınca insanın en temel ihtiyacı olan ekmeğin fırını mecburen pahalıya satıyoruz. Tandırların fiyatları ise boyutlarına göre değişiyor”dedi.
Diyarbakır köylerinden kırmızı toprağı elde ettiğini belirten Aktaş, “Biz bir asırdır ekmeğimizi çamurdan çıkarıyoruz. İlk aşamada Toprağını gidip temin ediyoruz, öğütüyoruz, ayaklarımızla eziyoruz. Daha sonra harman yapıyoruz ve çamuru hazırlıyoruz. Çamur hazırlandıktan sonra mayalanmaya bırakıyoruz, bu işlem birkaç gün sürüyor. Mayalanma işlemi de bitince tandır yapımına başlıyoruz. Tandır yapımı bittikten sonra da parlatma işlemine geçiyoruz. Toprak ve çamur içerisindeki gözeneklerin kapanması lazım o gözenekler kapanmazsa, ekmek tandıra yapışır ve çıkmaz ve iyi ekmek elde edemez. Kırsal bölgelerde insanlar yaşadıkları sürece tandır mesleği devam edecek”diye konuştu.
‘’ Diyarbakır’da 1300 tane tandır satılmayı bekliyor’’
Tandırın toprağına keçi yönü ve tuz karıştırılarak hazırladığını söyleyen Aktaş,’’ insanlar gelip buradan alıp, İstanbul’da satıyorlar. Bin 500 bizden alıyorlar, 3 bin TL’ye satıyorlar. Şuan bu tandır atölyelerinde bin 300 tane tandır satılmayı bekliyor. Fabrikalar bu işi yapamadığı için bu meslek ölmüyor. Yeni nesil bu mesleğe ilgi duymuyor. Çamurla uğraşamam diyen gençlerimiz var”şeklinde konuştu.
