Diyarbakır'da sadece 5 usta kaldı! Bu meslekte çırak yetişmiyor

Diyarbakır’ın asırlardır süregelen el işçiliği mirası olan "kişnişli kolye," kaybolma tehlikesiyle karşı karşıya. Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından kısa süre önce tescillenen bu özel kolye modelini üreten usta sayısı bugün yalnızca 5’e inmiş durumda. Atölyelerde çırak yetişmemesi ise zanaatın geleceğini tehdit ediyor.

Kişnişli kolyelerin yapımı, Diyarbakır’da yaşayan Ermeni ve Süryani zanaatkarların mirası olarak günümüze ulaşmış bir gelenek. Tamamen el işçiliğiyle üretilen bu kolyeler, ince detayları ve zahmetli işçiliğiyle dikkat çekiyor.

“Geleceğe Aktarmak İçin Çaba Sarf Ediyoruz”

Altın işleme ustası Ercan Eryavuz, 35 yılı aşkın süredir bu mesleği icra ediyor. Yüzyıllık kişnişli kolyenin hem kültürel hem de tarihi bir değeri olduğuna vurgu yapan Eryavuz, “Bu zanaat bize Ermeni ve Süryani ustalardan miras kaldı. Ancak Diyarbakır’da bu işi elle yapan sadece 5 kişi kaldı. Zanaatın ölmesini istemiyoruz, fakat eleman yetiştiremiyoruz,” dedi.

Eryavuz, bir kişnişli kolyenin yaklaşık 700 ila 5 bin parça arasında değişen bileşenlerden oluştuğunu ve bu parçaların modeline göre farklılık gösterdiğini belirtti. “Bir tek sıra kolyenin yapımı 2 gün sürüyor. Tamamıyla el işçiliği olduğu için süreç oldukça zahmetli. Ancak bu zanaat, Diyarbakır’ın kadim bir mirasıdır ve korunmayı hak ediyor,” diyen Eryavuz, tescil sürecinin ardından daha fazla özen göstermeye başladıklarını ifade etti.

Kişnişli kolyelerin maliyetine de değinen Eryavuz, “Bugün tek bir sıra kolyenin fiyatı yaklaşık 22 bin liradan başlıyor. Tam takım ise 110 bin lira civarında,” diye konuştu.

“Meslek Aileler Tarafından Desteklenmiyor”

Zanaatın kaybolmasının en büyük nedenlerinden biri olarak, gençlerin bu mesleğe yönelmemesi gösteriliyor. Ailelerin, çocuklarını daha yüksek gelirli işlere teşvik ettiğini belirten Eryavuz, “Geçmişte çırak yetiştirme konusunda eksik kaldık. Bu yüzden bugün usta sayısı bu kadar azaldı,” dedi.

Çıraklıktan Ustalığa: Yeni Neslin Çabası

Atölyede çalışan kalfa Kadir Özdemir (18), 11 yıldır bu zanaatla ilgilendiğini ve hemen hemen tüm teknikleri öğrendiğini söyledi. “İlk yıllarımda çıraktım, şimdi ustalık yolundayım. Baskıları kaynakla birleştiriyor, daha sonra kaynattıktan sonra kolyelere monte ediyoruz. Bu şekilde ürün ortaya çıkıyor. Ben de ustam gibi bir gün usta olmak ve yeni çıraklar yetiştirmek istiyorum,” diye konuştu.

Kişnişli kolyenin geleceğe taşınması için gerekli adımların atılmasını bekleyen ustalar ve kalfalar, bu tarihi zanaatın unutulmasına izin vermemekte kararlı.