İslam davetçilerinin en mühim ve birinci vazifesi nedir? Kuran'ı tebliğ ederken nelere dikkat etmeliyiz? Peygamberimiz (s.a.v) insanları nasıl davet ederdi? Sahabi nasıl davet ederdi? Kuran'ı tebliğ etmenin fazilet ve önemi...
Hidâyet, rahmet ve bereketlerle dolu bir kitap olan Kur’ân-ı Kerîm, Allah’ın kullarına ikrâm ettiği muazzam bir ziyâfet sofrasıdır. İnsanların bu ziyafetten istifade edebilmesi için bazı dâvetçilerin çıkıp bu ilâhî ikrâmı insanlara haber vermesi, güzelliğini, ihtişâmını ve faydalarını anlatması gerekmektedir. Aksi takdirde pekçok insan yanlarında akıp giden âb-ı hayattan habersiz, sıcak çöllerde susuzluktan kavrularak can vereceklerdir. Allah’ın yaratmış olduğu bu değerli insanları kurak çöllerden kurtarıp ebediyyen suya kandırmak için mü’minlere büyük vazifeler düşmektedir. İnsanları Kur’ân’ın târif ettiği şekilde Kur’ân’a dâvet etmeli ve Kur’ân’ı onlara arzetmeliyiz.

Allah Teâlâ, Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz’i Kur’ân-I Kerîm İle Teyid Etmiş, Ona Dayanmasını ve Kullarını Onunla Hakka Dâvet Etmesini Emretmiştir
Allah Teâlâ, Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz’i Kur’ân-ı Kerîm ile teyid etmiş, ona dayanmasını ve kullarını onunla hakka dâvet etmesini emretmiş[1] ve şöyle buyurmasını istemiştir:

“İşte bu Kur’ân bana, onunla sizi ve eriştiği herkesi uyarayım diye vahyolundu.” (el-En‘âm 6/19)

Zira Kur’ân-ı Kerîm her yönüyle tesiri kuvvetli bir kitaptır ve insanların onunla hidayete ermesi daha kolaydır. Bu sebeple Rasûlullah (s.a.v) İslâm’a dâvet ettiği insanlara ve terbiye etmek istediği ashâbına dâimâ Kur’ân-ı Kerîm okuyup öğretmişlerdir. Bir meseleyi izah ederken o mevzuyla alakalı âyetleri okumuşlardır. Efendimiz’in hayatına baktığımızda onun Kur’ân’ı her vesileyle okuyup tebliğ ve tâlim ettiğini görürüz. Meselâ, bütün müslümanların toplandığı Cuma hutbelerinde, sohbet meclislerinde ve birebir görüşmelerde hep Kur’ân-ı Kerîm kıraat edilirdi.[2] Ancak şunu da hemen hatırlatalım ki o zamanki insanlar Kur’ân’ı işitince mânâsını anlıyor ve ona göre müteessir oluyorlardı. Bugün Kur’ân’ı okuyup, onu insanlara tâlim ve tebliğ ederken, muhâtapların anlayacağı dilde güzelce îzâh edip anlatma zarureti vardır.

Vahiy nâzil oldukça Rasûlullah Efendimiz (s.a.v) kendisine gelen âyetleri ve sûreleri önce erkek mü’minlere, daha sonra da kadınlara okurlardı.[3] Ondan sonra da her fırsatta müşriklere anlatırlardı. Bir gün Rasûlullah (s.a.v) Mescid-i Haram’a girdikleri esnâda Kureyş müşriklerinin ileri gelenlerinden Velid bin Mugîre ve diğerlerinin Kâ’be’nin Hatîm kısmında oturduklarını gördüler. Varıp yanlarına oturdular. Kâ’be’nin çevresinde, tapılmak üzere dikilmiş, kurşunla sağlamlaştırılmış üç yüz altmış put bulunuyordu. O sırada, Nadr bin Haris de gelip yanlarına oturdu. Rasûlullah (s.a.v) konuşmaya başlayınca, Nadr bin Haris itiraz etti. Rasûlullah (s.a.v), verdiği cevapla onu susturduktan sonra onlara Kur’ân’dan âyetler okudular.[4]

"Şu Adamdan Dinlediğin Şey Ne İdi?"
Hâlid el-Advânî (r.a) şöyle anlatır:

“Rasûlullah (s.a.v)’i, Sakif kabilesinin yardımını istemek üzere yanlarına geldiği zaman, Taif’in doğusunda, elindeki yay veya asâya dayanmış olduğu halde gördüm. Târık sûresini sonuna kadar okuduklarını işittim. Bu sûreyi cahiliye devrindeyken ve bir müşrik iken ezberledim. Sonra onu İslâm döneminde de okudum. Tâifliler beni çağırıp:

«–Şu adamdan dinlediğin şey ne idi?» diye sordular. Ezberlediğim sûreyi onlara okudum. Yanlarında bulunan Kureyşlilerden biri:

«–Biz adamımızı daha iyi biliriz. Onun dedikleri şeyin hak olduğunu bilseydik kendisine tâbi olurduk» dedi.”

Rasûlullah (s.a.v) Tâif’te on gün kaldılar. Sakif kabilesi eşrafından, yanına varıp konuşmadığı bir kimse kalmadı…[5]

Medîneli Enes bin Râfî, bir kısım gençle Mekke’ye gelmişti. Hazreç kabilesine karşı Kureyşlilerle andlaşma yapmak istiyorlardı. Rasûlullah (s.a.v) onların geldiklerini haber alınca hemen yanlarına vardı. Onlarla birlikte oturup:

“–Size geliş sebebiniz olan işten daha hayırlısını söyleyeyim mi?” buyurdular. Gençler:

“–Nedir o?” diye sorunca:

“–Ben Allah’ın rasûlüyüm. Allah beni kullarına gönderdi. Onları Allah’a dâvet ediyorum. Allah’a ibâdet etmelerini, O’na hiçbir şeyi ortak koşmamalarını söylüyorum. Bu hususta Allah bana kitap indirdi” diyerek İslâm’ı anlattı ve onlara Kur’ân-ı Kerîm’den bazı âyetler okudu. İçlerinden İyâs bin Muâz isminde bir genç çıktı:

“–Arkadaşlar! Vallahi bu, geldiğiniz işten daha hayırlıdır” dedi. Ancak arkadaşları tarafından hakâret ve eziyetlerle susturuldu. Medîne’ye döndüklerinde ise Buâs Savaşı başladı. Fazla zaman geçmeden İyâs bin Muâz vefât etti. Ölümü esnâsında başında bulunanlar, onun durmadan tesbihâtla meşgul olduğunu duydular. Müslüman olarak öldüğünden hiçbirinin şüphesi yoktu. Çünkü İyâs (r.a), Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz’i dinlediğinde İslâm’ı iliklerinde hissetmiş ve onu kabul etmişti.[6]

İlk Akabe görüşmesine iştirak eden Medineli altı kişi, Efendimiz’in İbrahim sûresinin 35-52. âyetlerini okuması üzerine hidâyete kavuştular.[7]

Rasûlullah (s.a.v), müslüman heyetlere de Kur’ân okurlardı. İkinci Akabe’de bazı sahabiler konuşma yaptıktan sonra Peygamber Efendimiz’e:

“–Ey Allah’ın Rasûlü, siz de konuşun! Bizden, kendiniz için, Rabbin için istediğiniz sözü alın!” demişlerdi. Bunun üzerine Rasûlullah (s.a.v) onlara bir konuşma yaptılar ve Kur’ân-ı Kerîm okudular. Onları Allah’a davet ve İslâm’a teşvik ettiler.[8]