Diyarbakır'ın Kocaköy ilçesindeki Gre Fılla Höyüğü'nde 2018'de başlatılan kazı çalışmaları geçen yıl aralık ayında tamamlandı. Proje kapsamında numaralandırılarak kümelendirilen yapıların taşları, geçmişte uzunca bir dönem adı işkencelerle anılan Diyarbakır E Tipi Kapalı Cezaevi'nin bahçesine taşınmaya başlandı. Çalışmalarda höyükte en eski yerleşimin Çanak-Çömleksiz Neolitik Dönem'de başladığı, Erken Neolitik Çağ'da ise birkaç yüz metre yakındaki Ambar Höyük ve Kendale Hecala'ya yerleşildiği tespit edildi.
Üç yapının taşınması için proje hazırlandı
4 yıla aşkın süre yapılan kazılarda, milattan önce 9 bin 300'den bugüne kadar tarihlenen 2 bin 687 eser gün yüzüne çıkarıldı.Höyükteki kazı çalışmalarında ortaya çıkarılan, yaklaşık 10 metre çapında ve 2,5 metre yüksekliğinde içlerinde dikili taşların bulunduğu üç yapının taşınması için proje hazırlandı.Hazırlanacak proje kapsamında burada aslına uygun olarak birleştirilecek yapılar, ziyaretçiler tarafından gezilebilecek.
Merkez Bağlar ilçesinde 1972 yılında yapımına başlanan Diyarbakır Cezaevi, 4 Temmuz 1980'de açıldı. 12 Eylül 1980 sonrası askeri yönetime devredilerek "Sıkıyönetim Askeri Cezaevi" olarak kullanılan cezaevinin adı, 12 Eylül askeri darbesinden sonra kötü muamele ve işkencelerle anılmıştı. Hakkında birçok belgesel ve kitabın yazıldığı cezaevi, Adalet Bakanlığına devredildiği 9 Mayıs 1988'den bir süre öncesine kadar ceza infaz kurumu olarak kullanıldı.
Gazetemize konuşan Diyarbakır İl Kültür Müdürü Cemil Alp, "Kazı çalışmaları esnasında dünya ve Türkiye arkeolojisi açısından çok kıymetli bir mimari yapı bulundu. 'Yuvarlık planlı yapılar' diye bahsedebileceğimiz 'özel" yapılar ortaya çıktı. Şu an söz konusu yuvarlak planlı 'özel' yapılar taşınıyor" dedi.