Diyarbakır’ın Sur ilçesinde yer alan İskender Paşa Konağı, hem yerel halk hem de yabancı turistler için önemli bir gezi durağı olma özelliği taşıyor. Osmanlı dönemine ait bu yapı, 1551 yılında Kanuni Sultan Süleyman döneminde Diyarbakır’a vali olarak atanan İskender Paşa tarafından inşa ettirilmiştir.
Konağın inşa edilme amacı, İskender Paşa ve ailesi için bir ikametgâh sağlamaktır. Bunun yanı sıra, konağın selamlık bölümü resmi işler için kullanılmakta olduğu bilinmektedir. Geleneksel Diyarbakır evlerinin en güzel örneklerinden biri olarak kabul edilen konak, yerel bazalt taşlarından inşa edilmiştir ve L şeklinde bir plana sahiptir.
Konağın iki ana bölümü bulunmaktadır: haremlik ve selamlık. Harem bölümü, aile yaşamına ayrılmışken, selamlık bölümü resmi ziyaretler ve devlet işleri için kullanılmıştır. Konağın avlusunda bulunan ve yaklaşık 400 yıllık olduğu tahmin edilen dev çınar ağaçları, yapının tarihi atmosferini güçlendirmektedir.
İç mekanında 40’a yakın oda, geniş avlular, havuzlar ve yazlık-kışlık olarak tasarlanmış odalar bulunmaktadır. Özellikle yazlık odalar, güneş ışıklarının doğrudan odaya girmesini engelleyecek şekilde konumlandırılmıştır. Ayrıca, konağın bulunduğu bölge Diyarbakır surlarının tarihi dokusu ile bütünleşmiş durumdadır. Konağın yıllar içinde çeşitli restorasyonlardan geçirilmiş olması, onu günümüzde hem müze hem de sosyal bir mekan olarak kullanılabilir hale getirmiştir.
İskender Paşa Konağı, Diyarbakır’ı ziyaret eden turistlerin popüler uğrak noktalarından biri haline gelmiş ve UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi’nde yer alan Diyarbakır Surları ile birlikte anılmaktadır.
İskender Paşa Konağı, Diyarbakır’ın tarihi Sur ilçesinde, Telgrafhane Sokak’ta yer almaktadır. Toplu taşıma ile gelmek isteyenler, Sur ilçesine giden dolmuş veya minibüslere binebilir. Çift Kapı durağında inip, kısa bir yürüyüşle konağa ulaşmak mümkündür. Özel araçla gelecekler ise, Diyarbakır surlarının bulunduğu bölgeden Anzele Parkı yönüne ilerleyip, Telgrafhane Sokağı’na dönerek konağa ulaşabilirler. Konağın bulunduğu Gazi Caddesi trafiğe kapalı olduğu için, araçla gelenler park ettikten sonra kısa bir mesafe yürümek zorundadır.
İskender Paşa Kimdir?
İskender Paşa, 16. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nda önemli görevlerde bulunmuş bir devlet adamıdır. 1492 yılında Kabartay-Balkar bölgesinde doğmuş, ailesi ile birlikte Rusların saldırıları nedeniyle Osmanlı topraklarına göç etmiştir. Kariyerine Osmanlı ordusunda başlamış, Kanuni Sultan Süleyman döneminde önemli askeri ve idari görevler üstlenmiştir. 1551 yılında Diyarbakır Beylerbeyi olarak atanmış ve burada 14 yıl boyunca valilik yapmıştır. Bu süre zarfında İskender Paşa Konağı ve İskender Paşa Camii gibi önemli yapılar inşa ettirmiştir. İskender Paşa, 1571 yılında İstanbul’da vefat etmiştir.
Sık Sorulan Sorular
İskender Paşa Konağı’na girişin ücretsiz olduğu, ziyaretçilerin konağı diledikleri zaman ziyaret edebileceği belirtilmektedir. Konağın çevresinde, Diyarbakır Ulu Camii ve İskender Paşa Camii gibi diğer önemli tarihi yapılar da bulunmaktadır.
