ZEKÎ VE SİYASÎ BİR TÜCCAR
Haccac (r.a.) zekî idi. Siyâsî kabiliyete sahipti. Bu sebepten fırsatları değerlendirmesini iyi biliyordu. Karşısına çıkacak meseleleri, problemleri iyi hesap ediyordu. Buna göre sorular soruyordu. Aldığı cevaplardan memnundu. Gönlü huzur içinde Mekke'ye vardı. Kureyş müşriklerinin zaaf noktalarını tesbit etti. Onları oradan yakaladı. Alacaklarını tahsil hususunda onları kendine hizmet ettirdi. Müşriklerle aralarında geçen hadiseyi kendisi şöyle anlatıyor:
Kureyşliler o günlerde Rasulullah (s.a.) Efendimizin Hayber üzerine yürüdüğünü duymuşlardı. Fakat gelişmelerden haber alamamışlardı. Mekke'ye vardığımda çevremi sardılar. Bana sorular sormaya başladılar. Benim henüz müslüman olduğumu da bilmiyorlardı. Ben de Efendimizden aldığım izin üzerine onları sevindirecek haberler vermeye başladım. Şunları anlattım; "Muhammed ve ashabı, şimdiye kadar çarpışmayı, savaşmayı Hayberlilerden daha iyi bilen bir kavimle karşılaşmadı. Hayberliler onbin kişilik ordu topladı. Müslümanları kılıçtan geçirdi. Müslümanlar büyük bir yenilgiye uğradı. Muhammed esir alındı." dedim. Bu haberler onları çok sevindirdi. Daha ileriye giderek şunları ilâve ettim: "Hayberliler Muhammed'i Mekkelilere teslim etmeyi öldürülen adamlarınıza karşılık onu sizin öldürmenizi istiyorlar" dedim.
Mekkeli müşriklere aslı olmayan bu parlak müjdeleri verdikten sonra onlara: "Siz de bana yardım ediniz. Alacaklarımı süratle toplayayım ki, müslümanların ganimet mallarını başka tüccarlar gelmeden satın alayım." dedim. Bu istek ve teklifime memnuniyetle diyerek karşılık verdiler. Büyük bir sevinç içerisinde benim alacaklarımı toplayıverdiler.
"ZAFER MÜSLÜMANLARINDI"
Karısına da aynı şeyleri söyleyip ondan da mallarını alan Haccac (r.a.) işini bu şekilde bitirdi. Mekke'deki servetini topladı. Fakat verdiği haberler Mekke'deki müslümanları çok üzdü. Hz. Abbas bu acı haberi işitince fenâlaştı ve evine döndü. Kölesini Haccac'a gönderdi ve görüşmek istediğini bildirdi. Haccac onunla gizlice görüştü ve Abbas (r.a.)'a meselenin iç yüzünü anlattı. Birkaç gün gizli tutmasını ricâ etti. Sonra Mekke'den ayrılıp Medine'ye gitti. Hz. Abbas üç-beş gün geçince Kâbe'ye çıktı. Müşrikleri sarsan, şok eden haberler vermeye başladı. Gerçek söylenenlerin tam tersi idi. Hayberliler hezimete uğramıştı. Zafer müslümanlarındı. Haccac alacaklarını kurtarmak için böyle söylemişti. Hz. Abbas Kureyşlilere durumu tek tek anlattı. Müşrikler bütünüyle sarsıldı.
Haccac ibni Ilât (r.a.) getirdiği malların zekâtını verdi. Medine'de kendisine bir ev, bir de mescid yaparak şehre yerleşti. Resûl-i Ekrem (s.a.)'in vefâtından sonra Humus'a giderek orada yaşadı. Hz. Ömer (r.a.)'ın hilâfetinin ilk yıllarında vefat etti. Cenâb-ı Hakk'tan şefaatlerini niyaz ederiz. Amin.