İman : Kişinin Allah 'a, Allah' in Meleklerine, Kitaplarına, Peygamberlerine, Âhiret gününe ve Kadere, Hayrın ve Şerrin Allah'ın takdiriyle olduğuna inanmasidir. İman eden kimseye Mü'min denir. Yani Allah' a güvenen ve Kendisine güvenilen kimse. Genel olarak Kerim Kitabımız Yüce Kur'an-da :Mü'min ve Müslim isimleri kullanılır. Mü'minler gerçekten kurtuluşa ermişlerdir. (Mü'minûn Suresi 1.) Bu ayeti kerimede Rabbimiz, iman sahibini Mümin olarak zikr etmiş ve kurtuluşun İman ile mümkün olacağını biz kullarına beyan etmiştir. Başka bir ayet :Allah'a çağıran, salih amel işleyen ve "Kuşkusuz ben müslümanlardanım" diyenden daha güzel sözlü kimdir? (Fussilet Suresi 33.) Bu ayeti kerime üç temel vasfı bize anlatmaktadir: Allah'a davet etmek, Salih ameller yapmak ve Ben Müslümanlardanım yani imanını ve teslimiyetini dile getirmek, o hakikate balığını ikrar etmek. Kuran'ı Kerim 'de İman ve Teslimiyet yani Mümin ve Müslim Vasıfları ve bunlar ile bağlantılı fiiller aynı zamanda Peygamberler ve Ummetleri için de kullanılır.
İbadet : Yüce Allah'a kulluk etmek yani Dinin emirlerini yerine getirmek ve yasaklarından da uzak durmaktir. İbadet aynı zamanda tüm varlıkların ortak vazifesidir. Kuran'ı Kerim de :Göklerdeki ve Yerdeki her şey Allah'ı tesbih eder şeklindeki veya benzeri ayetler bize tüm varlığın ibadet etmekle sorumlu olduğunu anlatır. Zariyat Suresi 56. Ayeti Cinlerin ve İnsanların Allah'a kulluk etmek için yaratıldigi hakikatini beyan eder. İbadet, esasında çok geniş bir kavramdır. Bunun içine: Mali, Bedeni ve hem Mali hem de Bedeni tüm ibadetler girer. Salih amellerin hepsi de ibadettir. Örnek vermek gerekirse, Namaz kılmak bir ibadet olduğu gibi Takva da bir ibadettir.
Ahlak: Güzel meziyetlerin hepsidir. Dinimizin övdüğü ve bu Vasıfları tasiyanlara ecir ve mükafat vaadettiği güzelliklerdir. Peygamber efendimiz için :Şüphesiz Sen Yüce bir Ahlak üzersin ayeti bu gerçeği anlatır. Şunu rahatlıkla ifade edebiliriz ki Mümin bir kişi bu üç temel esasa dengeli bir şekilde yaklaşmali ve birini yapayım derken diğerini asla ihmal etmemeli. Bunlar sıkı sıkıya birbiriyle irtibatlidir. Birbirlerini destekler ve tamamlar.
İman, İbadet ve Ahlakı en güzel şekilde anlatan ayetlerden biri de Bakara Suresi 177. ayetidir. Rabbimiz şöyle buyurmaktadır:İyilik, yüzlerinizi doğu ve batı taraflarına çevirmeniz(den ibaret) değildir. Asıl iyilik, Allah'a, ahiret gününe, meleklere, kitap ve peygamberlere iman edenlerin; mala olan sevgilerine rağmen, onu yakınlara, yetimlere, yoksullara, yolda kalmışa, (ihtiyacından dolayı) isteyene ve (özgürlükleri için) kölelere verenlerin; namazı dosdoğru kılan, zekâtı veren, antlaşma yaptıklarında sözlerini yerine getirenlerin ve zorda, hastalıkta ve savaşın kızıştığı zamanlarda (direnip) sabredenlerin tutum ve davranışlarıdır. İşte bunlar, doğru olanlardır. İşte bunlar, Allah'a karşı gelmekten sakınanların ta kendileridir.
İman bir tohum gibidir. İbadet ise o tohumun ağaca tekamül etmesidir. Ahlak ise o ağacın çiçekleri ve meyveleri gibidir. Dolayısıyla, iman sahibini abid ve ahlaklı bir şahsiyete sahip olmaya teşvik eder. Tabi burda bahsedilen sağlam ve sahih bir İmandir. Bir alimin ifade ettiği gibi :İman insanı insan eder, belki de insanı sultan eder. Kur'an-ı Kerime baktığımız zaman, imanın temel olduğunu onun üzerine sayısız iyiliklerin bina edildiğini görürüz.
Bazı örnekler
Şüphesiz Rabbimiz Allah'tır" deyip sonra da dosdoğru olanlara hiçbir korku yoktur, onlar üzülmeyecekler de ( Ahkâf Suresi 13. Ayet)
Peygamber, Rabbinden kendisine indirilene iman etti, mü'minler de (iman ettiler). Her biri; Allah'a, meleklerine, kitaplarına ve peygamberlerine iman ettiler ve şöyle dediler: "Onun peygamberlerinden hiçbirini (diğerinden) ayırt etmeyiz." Şöyle de dediler: "İşittik ve itaat ettik. Ey Rabbimiz! Senden bağışlama dileriz. Sonunda dönüş yalnız sanadır."(Bakara Suresi 285. Ayet)
Rabbinizin bağışına, ve genişliği göklerle yer arası kadar olan, Allah'a karşı gelmekten sakınanlar için hazırlanmış bulunan cennete koşun.
Onlar bollukta ve darlıkta Allah yolunda harcayanlar, öfkelerini yenenler, insanları affedenlerdir. Allah iyilik edenleri sever.Yine onlar, çirkin bir iş yaptıkları, yahut nefislerine zulmettikleri zaman Allah'ı hatırlayıp hemen günahlarının bağışlanmasını isteyenler -ki Allah'tan başka günahları kim bağışlar- ve bile bile, işledikleri (günah) üzerinde ısrar etmeyenlerdir.İşte onların mükafatı Rab'leri tarafından bağışlanma ve içinden ırmaklar akan cennetlerdir ki orada ebedi kalacaklardır. (Allah yolunda) çalışanların mükafatı ne güzeldir!
Al-i İmrân Suresi (133-136)
Yine Kerim Kitabımız Yüce Kur'an-da :Allah'a kulluk eden, Namazını devamlı kılan, İsteyen ve ihtiyaç sahibine hakkını veren, Din gününü tasdik eden.... Rabbimiz şöyle buyurmaktadır :Ancak, namaz kılanlar başka.Onlar, namazlarına devam eden kimselerdir.Onlar, mallarında; isteyenler ve (isteyemeyip) mahrum kalanlar için belli bir hak bulunan kimselerdir.Onlar ceza gününü tasdik eden kimselerdir. Onlar, Rablerinin azabından korkan kimselerdir.Çünkü, Rablerinin azabından emin olunamaz.Onlar, mahrem yerlerini koruyan kimselerdir.
Ancak eşleri, yahut sahip oldukları cariyeleri başka. Çünkü onlar (eşleri ve cariyeleri ile olan ilişkileri konusunda) kınanmazlar. Kim bunun ötesini isterse, işte onlar sınırı aşan kimselerdir.Onlar, emanetlerini ve verdikleri sözü gözeten kimselerdir. Onlar, şahitliklerini dosdoğru yapan kimselerdir.
Onlar namazlarını titizlikle koruyan kimselerdir.İşte onlar cennetlerde ikram göreceklerdir.( Me'âric Suresi 22 - 35)
Bu ayetler ve benzeri ayetlerden anlaşılan şudur ki İman eden bir kul, Hem Allah 'a itaat eder, hem sosyal sorumluluklarını yerine getirir hem de güzel ahlakın gereği olan davranışlarda bulunur. Yüce Allah bunu ağaç örneğiyle beyan buyurur :
Görmedin mi Allah güzel bir sözü nasıl misal getirdi? (Güzel bir söz), kökü sağlam, dalları göğe yükselen bir ağaç gibidir.
Bu ağaç Rabbinin izniyle her zaman meyvesini verir. Öğüt alsınlar diye Allah insanlara misaller getirir.
Bu örnek bize sağlam ve sahih bir İman, kişiye ömür boyu iyilik yapmayı kazandirdigini anlatır. O iyilik :Namaz kilmaktir, Dua etmektir, Oruç tutmaktir, İnfak etmektir, Müslümanın derdiyle dertlenip Sevincine ortak olmaktır, Sözüne sahip çıkmaktir, Yalandan, hileden, insanları aldatmaktan uzak durmaktir, başta Anne - Baba olmak üzere, büyüklerine karşı ihtram, küçüklere karşı şefkat göstermektir, tüm canlılara merhamet etmektir, Müminlere karşı kalbinde kin ve nefret beslememektir, Ehli İmanı Allah için sevmektir, Zalimlere, Kafirlere ve Hainlere buğz etmektir, Nimeti ihsan eden Yüce Allah a hamd ve şükret etmektir, israf etmemektir, cimrilik etmemektir... Hasılı Kelam Mümince yaşamaktır. Mümine yakışan bir tavır sergilemektir. Ve Mümine yakışan bir hayat yaşamaktır.
Eşref Anuştekin
Vaiz
